Google’a Rekabet soruşturmasının perde ardı

FULYA ÖKTEM

Rekabet Şurası duyurusunda soruşturmanın ayrıntılarına dair açıklama yapmadı. Lakin Kurul’un soruşturma başlatma kararını internet aramalarındaki organik sonuçların korunması emeliyle aldığı söyleniyor.

Bilindiği üzere internet kullanıcıları, Google üzerinden yaptıkları aramalar ile internet sitelerine erişiyor. Rekabet Kurulu’nun son soruşturmasının konusunun, kullanıcıların internet sitelerine erişiminin Google tarafından birtakım uygulamalar yoluyla engellendiği savı olduğu belirtiliyor.

Bloomberg HT’nin ulaştığı bilgilere nazaran Google’ın arama hizmetini sunarken, organik arama sonuçlarını gösterdiği kısımdan evvel, (genellikle sayfanın üst kısmında) ‘görseller, görüntüler, kullanıcılar bunları da sordu, direkt yanıtlar, çeviri kutucuğu’ üzere özelliklere yer vererek arama sonuçlarını aşağıya ittiği ve bu yolla kullanıcıların aradıkları bilgilere öteki internet sitelerini ziyaret etmeleri gerekmeksizin ulaştığı tez ediliyor. Google’ın organik sonuçları alta itici bu cins uygulamaları nedeniyle, öteki internet sitelerinin Google arama motorundan aldığı organik trafiğin azaldığı ve faaliyetlerinin zorlaştığı da soruşturmaya husus şikayetler ortasında bulunuyor.

Yeni soruşturmada neler olabilir?

Google’a açılan son soruşturma, adwords ve lokal arama soruşturmalarını çağrıştırsa da içeriği açıklanmadan evvelki soruşturmalarla misal yanları olup olmadığını tespit etme imkanı bulunmuyor.

Diğer yandan, Rekabet Şurası tarafından bir soruşturma başlatılmış olması kelam konusu hizmet yahut uygulamanın rekabet kurallarını ihlal etmiş olduğu manasına gelmiyor.

Soruşturmaya mevzu savlara nazaran Google, üstte belirtilen uygulamalar ile kullanıcıların organik arama sonuçlarına tıklamadan bilgiye ulaşma sı sağlıyor. Bu durum ‘sıfır tıklama’ diye tabir ediliyor. Kullanıcı, şahsen aradığı hizmeti sunan siteleri ziyaret etmeden Google’ın sunduğu bilgiye/hizmete yönelmiş oluyor.

Uzmanlar soruşturmada odaklanılacak soruların “Google eser geliştirmek için mi yapıyor yoksa mümkün rakiplerini engellemek için mi yapıyor” bağlamında olabileceğini düşünüyor. Buna nazaran soruşturma sonunda Google’ın bu uygulamaları ile rekabeti ihlal ettiğine karar verilebilir ya da Google’ın soruşturmaya husus uygulamalarının eser geliştirme olduğu, yani iktisadi faaliyetinin doğal bir modülü olduğu ve rekabeti ihlal etmediği sonucuna varılabilir.

Google’a açılan soruşturmalar

Rekabet Şurası evvelki yıllarda Google’a dört soruşturma açtı.

İlk soruşturmanın konusu Android işletim sistemiydi. Bu soruşturmada Google’ın taşınabilir işletim sistemleri pazarında sahip olduğu monopole yakın pazar gücünü, faaliyette bulunduğu başka pazarlarda, bilhassa de internet arama hizmetleri pazarında, hâkimiyetini korumak yahut güçlendirmek emeliyle berbata kullanıp kullanmadığı hususu irdelendi. Soruşturma sonucunda Google’ın aygıt üreticilerine getirdiği yükümlülükleri kullanarak, internet arama hizmeti pazarındaki öteki rakiplerinin eserlerinin taşınabilir aygıtlara yüklenmesine pürüzler getirdiği ve taşınabilir aygıtlarda tek arama hizmeti sağlayıcısı olması şartıyla taşınabilir aygıt üreticilerine finansal takviye sağladığı tespit edildi. Google’a idari para cezası dışında ihlal sayılan uygulamaları kaldırması için ilgili mukavelelerde değişiklik yapması için müddet verildi. Şirketi, sonuncu olarak mukavelelerini düzenledi.

İkinci soruşturmanın konusu Google Shopping uygulamasıydı. Avrupa Kurulu tarafından da uygulamaya yönelik misal soruşturmalar yürütüldü. Şura, Google’ın genel arama hizmetleri ve çevrimiçi alışveriş karşılaştırma hizmetleri pazarlarında hâkim durumda olduğuna ve Google’ın hâkim durumunu alışveriş karşılaştırma hizmeti sunan rakiplerini dezavantajlı pozisyona düşürerek rakip teşebbüslerin faaliyetlerini zorlaştırmak yoluyla berbata kullandığına karar verdi. Heyet, İdari para cezası yanında Google’a ihlali gidermesi için çeşitli yükümlülükler getirdi. Google, soruşturmaya bahis uygulamasını Türkiye’de kaldırdı.

Üçüncü soruşturma Google’ın ‘Adwords’ reklamları ile hakim durumunu berbata kullanarak teşebbüslerin faaliyetlerini zorlaştırdığı argümanına yönelik olarak yürütüldü. Soruşturma sonunda Google’ın, genel arama sonuçlarının en üstüne, reklam niteliği meçhul olarak ve ağır bir halde metin reklamlarına yer vererek kendisine reklam geliri getirmeyen organik sonuçların içerik hizmetleri pazarındaki faaliyetlerini zorlaştırmak suretiyle hakim durumunu berbata kullandığı tespit edildi. Şirkete idari para cezası dışında metin reklamlarını organik sonuçları dışlamayacak nitelik, ölçek ve pozisyonda sunması için mühlet verildi. Adwords hizmeti sonradan Google Ads oldu.

Dördüncü soruşturmanın konusu ‘yerel arama’ oldu. Rekabet Konseyi, genel arama hizmetleri pazarındaki hâkim durumunu berbata kullanarak kendi mahallî arama ve konaklama fiyatı karşılaştırma hizmetlerini rakiplerini dışlayacak halde öne çıkardığı savına yönelik yürütülen soruşturma sonundaGoogle’a 296 milyon TL idari para cezası verdi. Kelam konusu ihlalin giderilmesine yönelik adımlarla ilgili müzakerelerin ise devam ettiği kaydedildi.