İngiltere ve AB, Kuzey İrlanda Protokolü için mutabakata vardı

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ve AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen, Brexit sonrası taraflar ortasında sorun haline gelen Kuzey İrlanda Protokolü’nü görüşmek üzere Windsor’da bir ortaya geldi.

Görüşmenin akabinde düzenlenen basın toplantısında Sunak, Kuzey İrlanda Protokolü kapsamındaki uyuşmazlıkların tahlilinde büyük bir atılıma imza attıklarını belirterek, “Bugünkü Windsor Çerçeve Muahedesi, İngiltere’de ticaretin sıkıntısız formda yapılmasını, Kuzey İrlanda’nın yerini ve Kuzey İrlanda halkının egemenliğini koruyor.” dedi.

Sunak, sağlanan ilerlemeyle Kuzey İrlanda ile ticaret ve gümrük süreçlerine ait belirsizliklerin giderilmesi için yollar bulduklarını ve üç büyük adım attıklarını söz etti.

Bu adımlardan birincisinin Birleşik Krallık içinde ticaretin sıkıntısız akışı olduğunu aktaran Sunak, Kuzey İrlanda’ya gidecek eserlerin ‘yeşil şerit’, AB’ye gitme ihtimali bulunan eserlerin ise ‘kırmızı şerit’ olarak ayrılacağını anlattı.

Sunak, ‘yeşil şerit’ eserlerinde gümrük bürokrasisinin kaldırılacağını ve Kuzey İrlanda Protokolü’nde yer alan, eserlerin denetiminin İrlanda Denizi’nde yapılmasına ait kararın artık uygulanmayacağını belirtti.

İkinci adımın ise İngiltere’deki eserlerin Kuzey İrlanda’da da olacağını ait olduğunu söyleyen Sunak, “İngiltere marketlerindeki tüm eserler Kuzey İrlanda’da da olacak. Ayrıyeten, bugünkü muahede ilaçlar konusunda da bir dönüm noktası zira İngiltere otoritelerinin onayladığı ilaçlar Kuzey İrlanda’da da erişilebilir olacak.” bilgisini paylaştı.

Sunak, üçüncü değerli adımın ise Kuzey İrlanda halkının egemenliğini müdafaaya yönelik olduğunu söz ederek, Kuzey İrlanda Meclisi’nin bu yasalar ve kanunların uygulanması üzerinde kelam sahibi olacağını, Belfast Mutabakatı’nın korunacağını söyledi.

Windsor Çerçeve Muahedesi’ni bir “dönüm noktası” olarak tanımlayan Sunak, mutabakatın uygulamada karşılaşılan sorunların tahliline katkı sunacağını aktardı.

“Anlaşma, yeni bir sayfa açıyor”

AB Komitesi Lideri von der Leyen ise Windsor Çerçeve Mutabakatı’nın yeni bir sayfa olduğunu lisana getirerek, “Bu mutabakat, uzun soluklu tahliller sunuyor ve bu tahlillerin Kuzey İrlanda halkının tasalarına karşılık vereceğine inanıyoruz.” dedi.

Von der leyen, Windsor Çerçeve Muahedesi’nin AB-İngiltere bağlarında de daha güçlü bir devri başlattığını söz etti.

Kuzey İrlanda Protokolü hakkında

Brexit mutabakatının bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenliyor.

Protokole nazaran, Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti ise Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.

Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki savaşı sona erdiren Belfast Mutabakatı (Hayırlı Cuma Anlaşması) gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor. Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında meseleler yaşanıyordu.