Yeni çağda nasıl yatırım yapılmalı?

Investing.com – Mevcut ekonomik döngü sona ererken, geçtiğimiz on yıldaki trendlerin tekrarlanmasını bekleyemeyiz. Yatırımcıların en düzgün fırsatları bulabilmeleri ve portföylerini koruyabilmeleri için, anlamaları gereken yeni bir siyaset rejimi ve piyasa davranışı gelişmekte.

Fon yöneticisi Schroders’ın Avrupa’daki stratejisti ve kıdemli ekonomisti Azad Zangana ile, şirketin CIO’su ve Johanna Kyrklund bu görüşte ve yeni periyotta nasıl yatırım yapılacağını tartışıyor.

Bu iki uzmanın tahlilleri şöyle:

Covid sonrası iktisatların tekrar açılması, yatırımcıların on yıllardır deneyim etmediği bir olguyu tetikledi. Güçlü talebin sonlu arz ile karşılanması enflasyonda keskin bir yükselişe yol açtı. Merkez bankaları ise güç ve tarım fiyatlarındaki süreksiz artışları Ukrayna’daki savaş üzere süreksiz faktörlere bağlayarak reaksiyon vermekte yavaş davrandılar. Lakin, sağlıklı ekonomiler ve düşük işsizlik yurtiçi enflasyonların yükselmesine yol açtı ve merkez bankalarının ortayı kapatmaya çalışmaktan öbür dermanı kalmadı.

Yükselen faiz oranları en bariz sonuç oldu ve muhtemelen devam edecektir, fakat yeni bir ekonomik rejime geçerken önümüzdeki yılları tanımlamasını beklediğimiz beş temel makro trendden sadece biridir.

1. Merkez bankaları büyüme yerine enflasyon denetimine öncelik verecek

Küresel mali krizden bu yana merkez bankaları, yavaşlamanın birinci belirtisinde gerçek ekonomiyi ve finans piyasalarını desteklemek için her vakit müdahalede bulunmuştur. Deflasyon riskiyle gayret etmek için, faiz oranlarının tarihi düşük düzeylere, hatta kimi ülkelerde sıfırın altına indirilmesi ve trilyonlarca dolar pahasında mali genişleme gerekli görüldü.

Enflasyonun son 40 yılın en yüksek düzeylerine ulaştığı günümüzde, siyasi baskı arttı ve merkez bankaları yansılarını değiştirerek, resesyonları tetiklemek manasına gelse bile, enflasyonu düşürmek için faal olarak büyümeyi yavaşlatmaya çalışmakta.

Enflasyonun büyüklüğü, faiz oranlarının kısa vadede yükselmeye devam etmesini ve daha uzun mühlet daha yüksek kalmasını gerektiriyor, zira merkez bankalarının büyümeyi desteklemek için politikayı bir müddet daha gevşetmesi pek mümkün değil.

Bu senaryonun mümkünlüğü, aşağıda gösterildiği üzere “reel” (enflasyon sonrası) siyaset faizlerinde açıkça görülmektedir. Gerçek faizler son yıllarda çok negatif hale gelerek enflasyonun yükselmesine katkıda bulundular, lakin birçok ülkede tekrar yükseliyorlar.

2. Hükümetler buna daha faal maliye siyasetleri ile karşılık verecek.

Merkez bankalarının hareketleri büyümeyi yavaşlatacağından, hükümetlerin mali ve harcama kararlarında daha faal olmalarını bekliyoruz. Hane halklarının ve işletmelerin ekonomik gerilemenin üstesinden gelmelerine yardımcı olmaya çalışacaklardır. Bu mali önlemler merkez bankası aksiyonlarıyla çatışabilir ve daha fazla belirsizliğe yol açabilir.

Kamu bilançoları salgının maliyetlerinden şimdi kurtulamadı ve yükselen faiz oranları hükümetler üzerinde kemer sıkma tedbirleri almaları tarafında baskı oluşturdu. Lakin birçok ülkede güç kazanan popülist siyasi hareketler çoklukla kemer sıkma tedbirlerine karşı çıkmakta ve harcamaların artırılması için takviye toplamakta.

Hükümetler, makul harcamaları sürdürmenin yahut artırmanın bir yolu olarak yine dağıtım siyasetlerini ve mevcut şartlardan yararlandığı düşünülen varlıklı vatandaşlara yahut şirketlere yönelik daha yüksek vergileri kullanabilir. Lakin rastgele bir mali teşvik enflasyonu körükleme riski taşıyor ki bu da merkez bankasının aksiyonlarına karşıt düşüyor.

İngiltere’nin yeni vazifeye gelen Başbakan Liz Truss’un tam da İngiltere Merkez Bankası faiz oranlarını artırırken fonlanmamış vergi indirimleri önermesiyle 23 Eylül 2022’deki felaket mali açıklamasının akabinde tam da bu cins bir çatışma yaşandı. Bu siyaset çatışması ve akabinde gelen piyasa çalkantısı, Truss’un vazifede yalnızca 44 gün kaldıktan sonra misyondan alınmasına yol açtı.

Hükümetler, merkez bankaları ve mali piyasalar siyasetlerin istikameti konusunda çatıştıkça misal aksaklıkların diğer yerlerde de yaşanması beklenen. Emelleri ortasında hükümetlere düşük maliyetli finansman sağlamak bulunmayan merkez bankalarının bağımsız rolü zati düşmanlık uyandırmakta. Siyasetçilerin yükselen faiz oranlarına karşı hassaslığı arttıkça merkez bankaları daha fazla tenkide maruz kalabilir.

3. Yeni dünya tertibi globalleşmeye meydan okuyacak.

Çin ile Batı ortasındaki bağlantılar, bilhassa ticaret ve teknoloji alanlarında olmak üzere, birkaç yıldır gerilmiş durumda. Pandemi, Çin’in sıkı sınırlamaları yaygın ablukalara yol açtığından, bu mevcut siyasi risklere yeni bir fizikî boyut ekledi. Bu da enflasyona katkıda bulundu.

Ayrı olarak, lakin kontaklı sonuçlarıyla Ukrayna savaşı, şu anda global güç görüntüsünü tekrar şekillendiren jeopolitik kırılmaları genişletti. Bu durum Çin ve Batı ortasında daha fazla ayrışma tehdidi yaratarak her iki tarafta da korumacılığın artmasına neden olabilir.

Bu şartlar karşısında şirketler üretimlerini çeşitlendirmeyi ve konutlarına daha yakın yerlere taşımayı düşünüyor. ABD şirket yarar raporlarına ait tahlilimiz şirketlerin “offshoring “den bahsetmesindeki çarpıcı artışı vurgulamakta.

Bu da son on yılların en büyük deflasyonist güçlerinden biri olan Çin’deki düşük maliyetli üretim artışının zayıflamakta olduğu ve miadını doldurmuş olabileceği manasına gelmekte. Globalleşme, üretim yeni ülkelere taşındıkça maliyetlerin düşmesine katkıda bulunmaya devam edebilir, lakin şirketler tedarik güvenliğine giderek daha fazla ehemmiyet verdikçe kolay karlar tarih oldu.

4. Şirketler teknolojiye yatırım yaparak cevap verecek

Şirketler yalnızca yüksek hammadde fiyatları nedeniyle artan üretim maliyetleriyle değil, birebir vakitte artan işgücü maliyetleriyle de karşı karşıya.

Demografik faktörlerin yanı sıra göçün engellenmesi üzere siyasi nedenlerden de kaynaklanan işgücü kıtlığı, fiyat pazarlıklarında kozu tekrar personellere verdi. Bu durum, çalışanların artan hayat pahalılığına karşılık olarak daha yüksek fiyat artışları talep etmelerini sağlamakta. Üstte açıklandığı üzere, bu maliyetleri sonlandırmanın bir yolu olarak offshoring giderek daha az cazip hale gelmektedir.

Dahası, vergilendirme üzere düzenleyici maliyetler de artmakta. Bu faktörler kısa vadede maliyetleri ve fiyatları artıracaktır. Şirketlerin ekonomik büyümeden aldıkları hisse tehdit altında, bu da kâr marjlarının daralması manasına geliyor.

Kâr marjlarını korumak ismine, şirketlerin verimliliği artırmak için net bir yolu var: teknoloji. Bu, işgücüne çok bağlı olmak yerine, mümkün olan yerlerde robotların ve yapay zekanın daha fazla kullanılmasına yatırım yapmak ve bunları benimsemek manasına geliyor.

Son yıllarda Asya ve Avustralya’da robotik kullanımı güçlü bir biçimde arttı ve artık Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’nin de bunu yakalaması için ilgi artmakta. Misal formda, otomotiv üzere birtakım dallar en büyük uygulayıcılar olurken, tarım üzere başka kesimler geride kaldı.

5. İklim değişikliğine verilen reaksiyon hızlanıyor

Kontrol altına alınmayan iklim değişikliğinin uzun vadeli ekonomik tesirleri kaçınılmaz olarak çok büyük olacaktır. Kısa vadede, global ısınmayı engellemek için alınan tedbirler de yıkıcı olmakta. Hükümetler iklimle ilgili acil durum karşısında koordine olmakta ve harekete geçmekte yavaş davrandıkları için iş dünyası liderliği ele aldı.

Yenilenebilir güç kaynaklarına geçiş, çeşitli hallerde enflasyonda yapısal bir artışa yol açacaktır. Birinci olarak, gerekli kapasiteyi yaratmanın maliyeti var. Bulunması sıkıntı birtakım toprak elementleri ve başka kilit materyaller yetersiz olduğundan, bu düz bir yol değil. İkincisi, daha değerli bir güç kaynağına geçmenin daha yüksek başlangıç maliyeti. Üçüncü olarak, farklı ülkeler ve bloklar siyasetlerini hızlandırdıkça, geçişi zorlamak için düzenlemeler yoluyla dayatılan maliyetler.

Düzenleyici önlemler ortasında karbon fiyatlandırması (çevresel zararın tüketiciler tarafından ödenen fiyatlara yansıtılması) ve karbon hudut ayarlamaları yer alacak. İthal malların, üretimleriyle alakalı emisyonlara yahut başka ziyanlara nazaran “vergilendirilmesinden” oluşan ikincisi, bir cins müdafaacı siyasettir. Üstte belirtildiği üzere, bunun başka siyaset gayeleri için bir kılıf olarak kullanılma riski var.

İklim değişikliği tehdidinin, başarılı olması halinde enflasyonist etkiyi azaltmaya ve dünya genelindeki iktisatların performansını güzelleştirmeye yardımcı olabilecek teknolojik tahlillere daha fazla yatırım yapılmasına yol açması beklenen.