TAHLİL:  Dövizde paralel kur başladı, kur şoku tehlikesi mi var?

Seçim öncesinde dolar kurunda sert artış istemeyen Merkez Bankası (TCMB) döviz piyasasına sıkı denetim nezaret uygularken, döviz kurlarında bankalar ile Kapalıçarşı ortasındaki fark da açılıyor.

HalkTV.com.tr. haberine nazaran  bankada dolarını TL’ye çevirmek isteyen  vatandaş 19,02 civarında bir kurla karşılaşırken, Kapalıçarşı’da bu sayı 19,66’ya kadar yükseliyor. Hem sıkı nezaret hem de kelam konusu yüksek kur nedeniyle, birçok kişi dolarını banka yerine Kapalıçarşı’da bozdurmayı tercih ediyor.

DOLAR SATMAK İSTEYEN KAPALI ÇARŞI’YA GİDİYOR

Ekranda dolar kuru 19,23 görünürken bir bankadan dolar almak isteyen vatandaş 19,64 civarında bir kurla karşılaşıyor. Kapalıçarşı sayısı da bunun biraz üzerinde yer alıyor fakat döviz alımlarına dönük sıkı nezaret uygulandığı için döviz alımı için de Kapalıçarşı tercih edilebiliyor.

ABD merkezli finans ajansı Bloomberg’de 5 Nisan’da yayımlanan “Turks With Dollars to Sell Head to Bazaar to Nab Premium Rate” başlıklı  haberde de doları olan Türklerin, bankalar ortası kurla açılan fark nedeniyle Kapalıçarşı’da paraları TL’ye çevirmeyi tercih ettiğini yazdı.

Bloomberg, Kapalıçarşı’daki dolar kurunun, bankalar ortası piyasadaki kura kıyasla yaklaşık yüzde 2 primli olduğunu ve bu oranının 9 ayın tepesinde bulunduğunu belirtti.

Bir ülkede döviz kurun yapay olarak belirlenmesi büyük çoğunlukla döviz kıtlığı ve 21 Aralık 2021’de yaşadığımız tipten döviz şokları ile sonuçlanır.  Kronik ödemeler istikrarı açığı olan ülkelerde, Merkez Bankası yahut Hazine dövizde süreç yasakları getirir. Bunun sonucunda resmi ve karaborsa olarak 2 döviz kur belirir.  Bu olguya paralel kur rejimi diyoruz ve genelde döviz krizinden evvel son kademedir.  Lübnan ve Arjantin örnekleri paralel kur rejimlerini anlamak açısından yararlıdır.

SEÇİM SONRASI KURDA ARTIŞ BEKLENTİSİ ETKİLİYOR

Haberde ayrıyeten, 14 Mayıs’taki seçimi kim kazanırsa kazansın dolar kurunda artış beklendiği, vadeli süreçlerin de kurda artışı fiyatlandığı aktarıldı.

Diken’in derlemesine nazaran seçim sonrası döviz kuru iddiası yapan Morgan Stanley, HSBC, Standart Chartered ve Wells Fargo’dan yalnızca Wells Fargo Milleti İttifakı’nın  seçim kazanması halinde TL’nin bedel kazanacağını iddia etti. Öteki 3 kuruluşa nazaran, seçim sonuçlarından bağımsız, TL bedel kaybediyor. Lakin, paha kaybının boyutunu seçimi kazanan tarafın izleyeceği iktisat siyasetleri belirliyor.

Dinamik Yatırım Başekonomisti Enver Erkan, “Muhtemelen döviz alım satım fiyatları ortasında açılan makas ve düzenleme baskısı nedeniyle beşerler, seçim öncesinde artan fiziki dolar talebiyle birlikte daha kolay süreç yapabilecekleri Kapalıçarşı’ya yöneldi” dedi.

Erkan, “Liralaşma tarafında sıkı adımlar, TL’de yapay fiyatlamalara ve farklı kurların ortaya çıkmasına yol açıyor” değerlendirmesinde bulundu.

MERKEZ BANKASI’NDAN SIKI DENETİM

Seçimler yaklaşırken TCMB’nin dolar talebini kısıtlamaya dönük düzenlemeleri de giderek artıyor.

Kur muhafazalı mevduatta faiz sonunun kaldırılması ve TL mevduat hissesini yüzde 60’ın üzerine çıkaramayan bankalara kesilecek cezaların artırılması dışında şirketlerin 100 bin dolarlık döviz taleplerinde bile bankalar TCMB’den onay almak zorunda kalıyor.

Döviz fazlası olan şirketlere düşük faizli kredi verilmezken, TCMB’nin şirketlere döviz bozdurmaları konusunda kelamlı talimatlar verdiği de biliniyor.

DÖVİZ ŞOKU İHTİMALİ NEDİR?

14 Mayıs’tan evvel TL’nin sert oranda bedel kaybı mümkün, ama güç. Önü alınmayan dış açık nedeniyle, TCMB daima FX rezervini yakarak kuru istikrarda tutmaya çalışıyor. Ancak, gitgide yükselen TL faizlerine reaksiyon olarak, kişisel DTH’lar çözülürken, Hazine de maliyeti çok değerli olmasına rağmen daima borçlanarak TCMB rezervini tahkim ediyor. Geçen hafta %9.3 faizle 7 yıl vadeli ESG dolar tahvili yoluyla $2.5 milyar borçlandı.

Velakin, cumhurbaşkanlığı seçiminin 2ci çeşide kalması yahut cumhurbaşkanlığı ve TBMM’de rakip ittifakların gücü ele geçirmesi halinde, yaşanacak toplumsal huzursuzluk ve belirsizlik dertleri ile yerleşiklerin dövize hamlesi TCMB’nin denetimi eldin kaçırmasına neden olabilir.

Yorum FÖŞ’e aittir.