TradFi Nedir? Klâsik Finans Teorisi

TradFi yahut klâsik finans, ana akım finansal sistemidir. Bu sistem üzerinde kurumlar faaliyet göstermektedir. Birtakım kurumlar, örneğin bankaları, hedge fonları yahut aracı kurumları içerir.

TradFi (Geleneksel Finans) Teorisi Nedir?

TradFi, “geleneksel finans” manasına gelmektedir. Yani kurumların faaliyet gösterdiği ana akım finansal sistemi karşılar. TradFi, yüksek derecede merkezileştirmeye denetim ile ferdî yatırımcıların, Otomatik Piyasa Yapıcılığa (AMM’ler) katılmak yahut flexUSD üzere araçlarla ticaret firmasına yatırım yapmak üzere kriptoda sunulan birçok finansal hizmetten dışlanması ile tanımlanır.

Geleneksel finans teorisi üç temel varsayıma dayanır:

1. Tüm beşerler rasyoneldir.
2. Bireysel seçimler beklenen yarar teorisiyle tutarlıdır.
3. İnsanlar alınan yeni bilgilere dayanarak fikirlerini ve inançlarını yanlışsız bir halde günceller.

Geleneksel Finans Teorileri

Geleneksel finans (TradFi) teorileri; Markowitz’in Çağdaş Portföy Teorisi ve onun temelleri üzerine inşa edilmiş olan Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli ve Arbitraj Fiyatlama Teorisi’nden oluşmaktadır. Aktif Piyasalar Hipotezi ise klâsik piyasa varsayımlarının yapıtaşını oluşturmaktadır.

Modern Portföy Teorisi

Geleneksel Portföy Teorisi’ne nazaran yatırımcının emeli kabul edeceği bir risk seviyesinde yatırımın beklenen getirisini maksimize etmektir. Bu gayeye ulaşmak için birden fazla varlığı bir ortaya getirerek bir portföy oluşturur. Portföy oluşturmanın amacı
çeşitlendirme ile riski azaltmaktır. Klâsik portföy teorisi, çok çeşitlendirilmiş portföyü direktörün güç olduğu, gerekli getiriyi sağlamayan menkul değeri portföye dâhil etme mümkünlüğünün varlığı ve çok çeşitlendirmenin araştırma ve süreç maliyetlerini arttıracağı münasebetleriyle eleştirilmiştir.

Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli,

Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli, Markowitz’in faal sonunun bittiği yerde başlar. Teorinin ana maksadı, çeşitlendirilmesi yeteri kadar gerçekleştirilmiş portföye eklenecek yeni bir varlığın, teorik olarak gerçek fiyatını, bu varlığın sistematik riskine nazaran hesaplamaktır. Varlığın sistematik riske olan hassasiyeti beta katsayısı ile ölçülür. Bu katsayı menkul değerin beklenen getirisi ile risk derecesi ortasındaki alakayı gösterir ve bu münasebet genel olarak doğrusaldır. Kısaca düşük betalar düşük getiri, yüksek betalar ise yüksek risk olarak yorumlanır.

Arbitraj Fiyatlama Teorisi

Teori 1976’da Stephan Ross tarafından SVFM’ ne alternatif olarak geliştirilmiştir. Tek fiyat maddesine dayanan teorinin temel fikri; pay senetlerinin beklenen getirisinin birbirinden bağımsız makroekonomik faktörler ile işletmeye ilişkin mikroekonomik faktörlere bağlı olduğudur. Portföy getirisinin modele dahil edilen ilgili faktörlere hassasiyeti beta katsayısı ile ölçülür. Model aracılığıyla tespit edilen getiri oranı pay senedinin gelecekteki nakit akışlarının bugüne çevrilmesinde kullanılır. Teorik olarak hesaplanan fiyat bugünkü fiyattan farklı ise vakit içerisinde arbitraj olgusu fiyatı hakikat düzeyine getirmektedir. Özet olarak AFT, betaları birebir olan iki portföyün getirilerinin de birebir olacağını varsaymaktadır.

Kriptoda TradFi

Streambed Media’nın Kurucu Ortağı ve iktisat muharriri Michael Casey, IMF’nin internet sitesinde yayınlanan makalesinde, klâsik finans ile merkeziyetsiz iktisat sistemlerinin birlikte çalışması gerektiğini savunuyor. Ayrıyeten açık standartlar ve makul kurallarla bu iki modelin birlikte gelişebileceğini belirtiyor.

Casey, merkeziyetsiz varlıklara TradFi’a fonksiyonellik kazandıran ve istikrar getiren kimi düzenleyicilerin entegre edilmesi gerektiğini vurgularken, DeFi ve kriptonun açık kaynaklı geliştirici topluluklarının teşvik ettiği finansal inovasyonla ele alınabileceğini kaydediyor.

Kriptoda TradFi uygulaması için nasıl bir yol izlenebileceğini de ayrıyeten bildiren Casey, makalesinde şu tabirleri kullanıyor:

“Bitcoin’i denetim altında tutamazsak, o vakit gaye onu yenilenebilir kaynaklara yahut fosil yakıt kaynaklarından uzaklaştırmak olmalıdır. Kirli güç santralleri için sübvansiyonları kaldıran ve Bitcoin madencilerini toplulukları için en az kapasite eşikleri ile yenilenebilir sağlayıcılara uzun vadeli finansman taahhütleri sağlamaya ikna eden mantıklı güç siyasetlerinin vakti geldi.”

Michael Casey’nin “DEFI” AND “TRADFI” MUST WORK TOGETHER başlıklı makalesinin tamamına temas linkinden ulaşabilirsiniz.